Pastè-a èk Gason’y (The Pastor and His Son)
Fanm-lan èk Twa Gason’y (The Woman and Her Three Sons) Tibway-la èk Sé Ti Bolonm-lan (The Boy and the Douens) Listwa Papiyon-an (The Story of the Butterfly) Klou Faché (Angry Nails) Wézon-an Sòlèy-la èk Lalin-an Ka Wèsté an Lézè (The Reason the Sun and Moon Live in the Sky) Listwa Loway-la èk Zéklè-a (The Story of the Thunder and Lightning) Kous-la (The Race) Nonm-lan Èk Ladjablès-la (The Man and the Ladjables) Anansi épi Konpè Makak (Anansi and Brother Monkey) Fanm-lan èk Twa Gason'y (The Woman and Her Three Sons) Tibway-la èk Sé Bolonm-lan (The Boy and the Douens)
0 Comments
“Poutji ou toujou ka maché asou koté kon sa?” an manman kwab mandé ti gason’y. “Ou sipozé maché dwèt douvan épi zòtèy ou ka gadé anlè.”
“Moutwé mwen ki mannyè pou maché, manman,” ti kwab-la wéponn. “Mwen vlé apwann.” Konsa, manman kwab-la koumansé débat pou maché dwèt pou ich li wè, mé i pa té sa fè’y. I té sa maché asou koté sèlman, menm kon ti gason’y. Lè i éséyé tounen zòtèy li, i twilbiché èk tonbé asou né’y. Pa di lézòt moun ki mannyè pou aji, jis tan ou menm sa moutwé yo an ègzanp. An péchè pòv ki té ka dépan asou pwéson pou sivivans li té ni mal chans yon jou. I pa tjébé anyen, pasé yon piti ti pwéson. Péchè-a té ka mété pwéson-an an panyen’y lè ti pwéson-an di,
“Souplé, ban mwen an chans, Misyé Péchè. Ga gòsè mwen. M’a vo tout twaka sala pou ou chayé mwen jis lakay ou. Lè mwen vini pli gwo, mwen kay fè an pli mèyè wipa ba ou.” Mé Péchè-a mété pwéson-an an panyen’y vitman. “Ou vwéman kwè mwen kouyon pou voyé’w viwé an lanmè-a? Ou pé piti kò, mé ou mèyè pasé an panyen vid.” An ti gany vo pli pasé an gwo pwonmèt A small gain is worth more than a large promise. La té ni an manman ki té ni twa tibway. Non yo té Gwo Bouden, Pat Fin épi Gwo Djòl. Gwo Djòl té vowas èk i té enmen manjé. Yon jou, i mouté an pyé mango èk asiz la ka manjé mango. I manjé, i manjé, i manjé. Pat Fin, ki té fwè’y, vini èk mandé’y pou voyé an mango ba li mé Gwo Bouden wifizé fè’y. Tout sa i di sé “gwenn épi lapo”, padantan i ka ladjé sé gwenn mango-a épi lapo-a atè.
Lòt fwè’y vini mé i pa ka sépawé mango’y toujou. Kon i kontiné ka manjé, i lonjé lanmen’y pou tjouwi an mango mi asou an bwanch ki té ho. Sibitman, i glisé èk tonbé atè-a épi yon gwo son. Bouden’y pété Po! Pat Fin té pè tèlman i kouwi alé di manman’y sa, mé pyé’y pwi andidan an nich fonmi èk kasé – fòs pyé’y té mèg. Gwo Djòl anmizé kò’y tèlman i wi èk wi, jis tan gwo djòl li fann asou toulé dé fasad fidjay li pou wivé zòwèy li. I di kwik? Kwak! Anansi épi Konpè Makak té ka maché ansanm; yo té dé bon jan. Anansi mandé Makak, “Konpè Makak, konmen lèspwi ou ni?” Makak di kon sa, “Mwen ni anchay, anchay!” Anansi di, “Fwè, sèl lèspwi mwen ni sé yonn é dimi – mwen ka tjenn yonn-lan pou kò mwen èk mwen ka bay jan mwen dimi-a.
Yo kontiné maché jis tan yo wè Konpè Tig andidan an tou ki fon. Anansi di, “Konpè Makak, ou di ou benyen lèspwi épi latjé’w lonng, voyé latjé’w an tou-a pou endé Konpè Tig.”Padan Makak ka voyé latjé’y pou Konpè Tig, Anansi ja mouté an pyé bwa. Konpè Tig sòti an tou-a èk tjébé Makak, èk di, “A, ng’ay manjé’w jòdi-a menm.” Tout tan-an, Anansi an ho pyé bwa-a ka wi. Konpè Makak pwi; èk tout entélijans li, i pa sav ki mannyè pou chapé. Konsa, Anansi di Konpè Tig, “Tig, ou tjébe Makak, es ou kay manjé’y apwézan?” Konpè Tig di, “Mé wi, ng’a manjé’y.” Anansi di’y, “Avan ou manjé’y fè kon mwen apwézan. Ouvè dé lanmen’w èk aplodi épi djèwté èk di, “Mwen tjébé Makak! Mwen tjébé Makak!” Konpè Tig kouyon tèlman, i ouvè dé lanmen”y kouman èk Makak chapé. Tig pati kouwi dèyè Makak, padan Anansi désann pyé bwa-a ka souflé. Konpè Tig té ni yon gwo chòdyè vyann i té bouwi. I té ni an gwo tou i ka jété zo vyann-lan lè i ka manjé. Anansi endiskwé tèlman i pwan twa ich li èk madanm li èk i di i ka alé manjé tout vyann-lan Konpè Tig ni an chòdyè’y.
Lè Anansi èk fanmi’y wivé koté Tig, yo tann Tig chapé. Konsa, yo kouwi séwé andidan gwo tou-a Tig té ni la. Tig koumansé ka manjé vyann li èk i di, “Pyèsonn pa ka fouti jwenn manjé mwen jòdi-a. I jété yon zo an tou-a. I konyen yonn sé ti manmay-la an tèt. Ti manmay-la té ka koumansé pléwé, mé Anansi di’y, “Pé djòl ou la ti manmay.” Tig manjé ankò, i konyen an lòt ti manmay, épi an lòt. I bay madanm Anansi zo an tèt. Lè tan Anansi wivé èk i jwenn plòk li, i di, “Mésyé, tout moun, annou hélé fò apwézan.” Lè Konpè Tig tann tout hélé-a, i soté tèlman i pati kouwi kon an djet èk foukan kay-la. Anansi, madanm li èk ich li sòti an tou-a èk pwan tout vyann Konpè Tig la. Wat èk Sòlsouwi té bon jan, mé pou tjèk wézon, Sòlsouwi koumansé jalou Wat. Yo dé-a toujou té ka manjé ansanm èk Wat toujou enmen mannyè-a Sòlsouwi ka fè bouyon'y. Tout mannyè i manjé'y i ni pou niché tout dis dwèt li, fòs bouyon-an ka bon. Ou té kay kwè sé Wat ki té kay jalou Sòlsouwi pou mannyè-a i ka tjwit manjé byen, okontwè, sé Sòlsouwi ki té jalou Wat. Pa mandé mwen poutji piskè jis pou an jou kon jòdi m'a sav.
Yon jou, Wat mandé Sòlsouwi, ''Ki mannyè bouyon'w ka gouté otan bon? ki sa ou ka mété adan'y?'' Sòlsouwi méchan tèlman, i di Wat, ''Avan mwen koumansé fè bouyon-an, mwen toujou ka bouwi kò mwen adan dlo-a. Lachè mwen tèlman dou, i ka fè bouyon-an dou osi.'' Sòlsouwi di Wat i kay moutwé'y ki mannyè pou fè'y. Alò, i alé pwan an chòdyè épi dlo tyèd èk i di Wat sé dlo cho ki la. I soté an dlo-a pou Wat wè, èk sòti apwé an ti moman. I kontiné fè bouyon'y èk bay Wat pou gouté'y. Bouyon-an té bon toubannman, kon lakoutim. Wat-la kouwi lakay li pou di madanm li Sòlsouwi moutwé'y ki mannyè pou fè bouyon ki bon kon sa li. Avan madanm li pé ni an chans pou wéponn, i ja koumansé bouwi dlo. Lè madanm li tounen do'y, i soté adan chòdyè dlo cho-a èk i mò la menm. Madanm Wat kouwi pou wè sa ki ka pasé. I twouvé mawi'y mò an chòdyè-a ka bouwi toujou. I kité kay-la épi yon waj pou wakonté wa-a. Wa-a bay an lòd pou awété Sòlsouwi èk mennen'y lajòl. Lè Sòlsouwi tann tout moun ka vin chaché'y, i alé séwé an wazyé-a. I koumansé ka séwé an lajouné-a, lè i sav moun ka chaché'y, èk i ka sòti dèwò pou manjé lé òswè sèlman. Sa sé wézon-an ou pa ka jenmen wè an sòlsouwi an lajouné-a. Sòlsouwi - bat okontwè - however lachè - flesh lòd - order |
AuthorEnglish fables and short stories translated to Kwéyòl. ArchivesCategories |